ගීත විචාරය හා වගකීම්

ගීතය ඇතැමෙකුට කලාත්මක ප්‍රකාශනයක් ලෙස සංගීතය හා සාහිත්‍යය යන විෂයයන් ට අදාළ විවිධ ව්‍යාකරණයන් ඇසුරෙහි රසාස්වාදනය කළ හැකි ය. ඇතැම් විට නිර්මාණය සඳහා පාදක වූ සත්‍ය අනුභූතීන් ආවර්ජනයෙන් ද රසාස්වාදනය කළ  හැකි ය. එහෙත් ගීතය පොදු සංස්කෘතික වස්තුවක් බවට පත් වීමේ දී එ කී තත්ත්වය වෙනස් වේ. සංගීතයේ  හා සාහිත්‍යයයේ  ව්‍යාකරණයන්ට මෙන් ම කවියාගේ සැබෑ අනුභූතියට ද  ආගන්තුකයෙකු වන පොදු රසිකයාට යම් ගීතයක්  පිළිබඳ ස්වාධීන හැඟීමක් පවතී. එ බැවින්  විචාරකයාගේ මතයට අනුව ගීතයක අදහස ග්‍රහණය කර ගැනීමේ දී යමෙකුගේ  නිවහල් මනෝ භාවයන් බිඳී යා හැකි ය. එහෙයින් ගීත රසාස්වාදනය කිරීමේ දී සංගීතය, සාහිත්‍යය, සමාජ-සංස්කෘතික පසුබිම යන කරුණුවලට අදාළ සාර්වත්‍රික මානයන්   සියුම් ව ස්පර්ශ කිරීමට තරම් විචාරකයා ප්‍රඥාසම්පන්න විය යුතු ය. මෙම කෙටි සටහනේ අරමුණ  වන්නේ  සිංහල ගීතයක රස විග්‍රහ කිරීමේ ක්‍රියාව ආශ්‍රිත පසුබිම පිළිබඳ ඇතැම් කරුණු සංක්‍ෂිප්ත ව  විමර්ශනයට ලක් කිරීම යි.

ගීතයෙන් ජනනය වන සතුට හෙවත්  ආනන්දය

ගීතයක් නිර්මාණය කැරෙන්නේ ම ජන සන්තානය ආනන්දනීය බවට පත් කිරීමේ පරමාධ්‍යාශය මුල් කොට ගෙන ය.  ගීතයකින් වෑහෙන  රසය ආස්වාදනය කරන  තුන්තරා පිරිසක් වේ: නිර්මාණකරුවා, ශ්‍රාවකයා හා විචාරකයා යි. භාරතීය රස විවරණයට  අනුව ආනන්දය තුන් ආකාර ය. එ නම් නිර්මාණාත්මක ආනන්දය (Creative delight), සෞන්දර්යාත්මක ආනන්දය (Aesthetic delight), හා බුද්ධිමය ආනන්දය (Intellectual delight) යි. කලා  කෘතියක් නිර්මාණය කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නිර්මාණාත්මක ආනන්දය ලබන්නේ නිර්මාණකරුවා යි. සෞන්දර්යාත්මක ආනන්දය යනු ප්‍රේක්ෂකයා රසාස්වාදයෙන් ලබන සතුට යි. බුද්ධිමය ආනන්දය යනු විචාරකයා ලබන සතුට යි.

ගීතයෙහි සාහිත්‍ය විචාරය

ගීතයක් සමාජගතවීමේ දී එහි වලංගු භාවය  පිළිබඳ ව ජනතාව ඥාණනය කිරීමේ සදාචාරාත්මක වගකීම විචාරකයාට පැවරේ. විචාරකයා කලා කෘතියෙහි සන්දර්භය සියුම් ලෙස ගවේෂණය කරයි. කලා කෘතියෙන් ජනිත ආනන්දය ඇසුරෙහි පවත්නා යථාර්ථය පැහැදිලි කරයි. එහෙයින්  ආනන්දයේ හිමිකරුවන්  සර්ව සාධාරණ චින්තනයක සංරක්ෂණය කිරීමේ වගකීම පැවරෙන්නේ විචාරකයා ට යි. සාහිත්‍ය විචාරකයෝ ප්‍රේක්ෂකයාට ගීතයෙහි වචනවලින් ජනනය වන රස අරුත් පහදති. ප්‍රවීණ විචාරකයා යනු කවියෙකි. මෙම ලිපියේ දී විචාරක හෝ කවි යන අර්ථ සඳහා ලිංග භේදයක් නො පැනවේ.  සංස්කෘත ශබ්දකෝෂ විමසීමේදී “කවි” යන්නට  චින්තකයා, ප්‍රඥාවත්  මිනිසා, මුනිවරයා ආදී අර්ථ සැපයේ. එහෙයින් කවියාගේ ප්‍රකාශනය ප්‍රඥාසාර ය. ඇතැම් විට සර්ව සාධාරණය. ව්‍යුත්පත්තියෙන් හා වාග් චාතූර්යයෙන් කොතරම් යුක්ත වුව ද ප්‍රඥා හීනයා කවියෙක් නො වේ. මතු දැක්වෙන්නේ ගී රස විනිස සැපයිය යුතු ප්‍රඥා සම්පන්න කවියා  පිළිබඳ  මෙම ලිපියෙන් ඉදිරිපත් කැරෙන මත වාදය යි.

ගී  රස විනිසෙහි දී කවියා විසින් සිදු කැරෙන්නේ  අනුභූති, අලංකාර විවරණය,  හා ගීතය පිලිබඳ තම  ස්වාධීන අදහස  රසිකයාට දැනවීම යි. මෙම සමාජ  ආමන්ත්‍රණය වගකීම් සහිත ය. ඕනෑ ම සම්මුතික සාහිත්‍ය ප්‍රවනතාවක් දෙස උපේක්ෂාවෙන් බලා කරුණු පැහැදිලි කිරීම  කවි සිරිත යි. මෙහි දී කවියා අවධානය යොමු කරන ප්‍රධාන කරුණක් වන්නේ රසාස්වාදය හා බැඳි  සංස්කෘතික විෂමතාව  යි. සංස්කෘතිය  යනුවෙන්  අදහස් වන්නේ ජීවන අත්දැකීම් මත පදනම් ව ගොඩනැගුණු මිනිසාගේ පෞද්ගලික චින්තනය යි. එම සංස්කෘතික ආනන්දයට කවියා ගරු කරයි. සංස්කෘතික ආනන්දයේ අවස්ථාවෝචිත ඓන්ද්‍රීය පොදු හරය නිවැරදි ව හඳුනාගැනීමේ සූක්ෂ්මාත්මතාව (Sensitivity) කවියා  සතු ව පවතී. එ කී සූක්ෂ්මාත්මතාව මගින් ජීවමාන යථාර්ථය වෙත කේන්ද්‍රගත කැරෙන ගී රස විනිස  ඇතැම් විට සාම්ප්‍රදායික  සමාජ-සංස්කෘතික ප්‍රවණතා මත පදනම් වූ මතවාදවලින්  හෝ ගුරුකුල ඔස්සේ   දිගුකාලීන ව මුල් බැස ගත් විවරණයන්ගෙන් හෝ,  ශාස්ත්‍රීය රීතීන්ගෙන්  හෝ බැහැර විය හැකි ය. කෙසේ වෙතත් කවියා විසින් බිඳ දැමෙන  සම්මුතීන් හේතු කොට ගෙන කලාවට හෝ සමාජයට හානියක් නො වන අතර එයින් බිහිවන දර්ශනය සජීවී ලෝකයට සර්ව සාධාරණ ආලෝකයක් ලබා දෙයි. එහෙයින් ගීතයක  සාහිත්‍ය රස විනිසුරෙකු ලෙස කරලියට එන්නා  ව්‍යුත්පත්තියෙන් යුතු, සාහිත්‍යය ඥානයෙන් මෙන් ම නිර්මාණ කෞෂල්‍යයෙන් හෙබි ප්‍රඥා සම්පන්න අයෙකු විය යුතු ය. සර්වාර්ථවාදය (Universalism) ගරු කරන හා ඒ හේතු කොට ගෙන විසල් ගැටළු ප්‍රවාහයකට මැදි ව සටන් වදින කවියාගේ විවරණය අවස්ථානුකූල ව  සමාජයේ සැම ස්තරයකට ම සාධාරණ ව ආමන්ත්‍රණය කරයි. කවියෝ මෙන් ම කුකවියෝ ද එක ම වේදිකාවේ තමන්ට රිසි පරිදි ගී රස විනිසෙහි යෙදෙති. ඔවුන් වෙන් කොට නිවැරදි ව හඳුනා ගැනීමට තරම් රසිකයා ද සූක්ෂ්මාත්මතාවෙන් යුක්ත විය යුතු ය.

ගීතයෙහි සංගීත විචාරය, වගකීම් හා දිළිඳු කම.

සංගීතය යනු (සාමාන්‍යයෙන් තනුව, රිද්මය, හා  ස්වර සුසංවාදය යන කරුණුවල සංස්කෘතික ප්‍රාමාණිකයන්ට  අනුකූල,  යම් ආකෘතියක  හෝ භාව ප්‍රකාශනයේ  රමණීයත්වය උදෙසා)  කට හඬ  හා උපකරණවලින් නිකුත්වන ධ්වනිය සංයෝජනය කිරීමේ කලාව යි. සංගීතයේ මාධ්‍යය වන ධ්වනිය අදෘශ්‍යමාන ය.  අස්පර්ශනීය ය. සංස්කෘතික මනෝ භාවයන් ගොඩනැගීම සඳහා උපකාරී වන  වචන එහි අත්‍යවශ්‍ය  අංගයක් නො වේ. එහෙයින් වචනයෙන් තොර සියුම් සංගීතාංගයකින් ජනිත වන  හැඟීම් සමුදාය සංස්කෘතික රාමුවකට කොටු කළ හැකි නො වේ. එහෙත් උද්වේග  සමුදාය වචනවලට කොටු කරමින්  පාලනයකට ලක් කරන ගීතය සංස්කෘතික මනෝ භාවයන් පහසුවෙන්  ජනිත කරවීමෙහි  සමත් ය. මෙයින් ඉස්මතු වන්නේ “සාහිත්‍යය ප්‍රබල කලාවක් වීම හා සංගීතය සියුම් කලාවක් වීම” යන කරුණ යි.

යාඥවල්ක්‍ය සෘෂි භාෂිතයක් මහගම සේකර මෙසේ දක්වයි.

භාවනාවක්  ය සංගීතය ද
රිද්මය ගැන අවබෝධය
සියුම් නාද වර්ණ දකිත හැකි ශක්තිය
යානයක් ය මෝක්ෂයට
එක්වීමට බ්‍රහ්මන් පදාර්ථයට

කවියාට රිද්මය හා  සියුම් නාද  වර්ණ මැනැවින් දැකිය හැකි ශක්තිය පවතී නම් තමා විචාරයට ලක් කරන සාහිත්‍යය උත්කර්ශවත් කළ සංගීතයේ භාවිතය පිලිබඳ විවරණය කළ හැකි ය. එසේ නො වේ නම් ඒ සඳහා ප්‍රතිභාපූර්ණ  සංගීතඥයෙකු ඇසුරු කළ හැකි ය. ප්‍රතිභාපූර්ණ සංගීතඥයා ද කවියෙකි. සංගීතයේ භාවිතය පූර්ණ වාචික විග්‍රහයකට ලක් කළ නො හැකි වුව ද  උපරිම සීමාව තෙක් වියත් සංවාදයක යෙදීමේ වාග් චාතුර්යය ප්‍රතිභාපූර්ණ සංගීතඥයා  සතු වේ. එ වැනි සංගීතඥයන් ද දුර්ලභ ය.

ලංකාවේ සජීවී  ගීත විචාර වැඩසටහන්  හා බැඳි  බොහෝ කරුණුවලට අදාළ   ප්‍රමිතිය පිලිබඳ ගැටළු පවතී. එයින් එකක් වන්නේ ගීත රසාස්වාදයේ අවශ්‍ය ම අංගය වන ගීතය ශ්‍රවණය කිරීමේ දී ශ්‍රාවකයාට සිදු වන අසාධාරණය යි. මෙම තත්ත්වය පිළිබඳ පැහැදිලි අවබෝධයක් ශබ්ද පරිපාලකයන් හා සංගීතඥයන් ඇතුළු සුළු පිරිසක් සතුව පවතී. බොහෝ  සජීව ගීත රසවින්දන වැඩ සටහන්වල පවත්නා සාහිත්‍ය රසාස්වාදය  අවසන් වන්නේ  බාල තත්ත්වයේ ශබ්ද වාහිනී යන්ත්‍ර හා අදාළ තාක්ෂණික උපකරණ හේතු කොට ජනනය වන ඝෝෂාකාරී  ගීතයකිනි. කොතරම් ඉහළ ගණයේ සංගීත නිර්මාණයක් වුව ද පහළ තත්ත්වයේ ශ්‍රව්‍ය උපකරණ ආධාරයෙන්  ශ්‍රවණය කිරීමේ දී ඇතිවන දූෂණය පිළිබඳ අවබෝධයක් බොහෝ විචාරකයන් හා අසන්නන් සතු නො වේ. ජනතා මානසික හා ශාරීරික යහ පැවැත්මෙහි  සියුම් තැන් ස්පර්ශ කිරීම පිණිස අවධානය යොමු කිරීම සඳහා වන සමාජ දේශපාලනික පරිසරයක්  ශ්‍රී ලංකාවේ දක්නට නො ලැබේ. එයට හේතු වන්නේ රාෂ්ට්‍ර  දරිද්‍රතාව යි. බාල ගණයේ ශබ්ද වාහිනී යන්ත්‍ර මගින් පොදු ස්ථානවල නිකුත් කැරෙන ශබ්ද, ජංගම බේකරි වෙළඳ වාහනවලින් නිකුත් වන  අහිතකර  ශබ්ද ආදී අනේකවිධ ඝෝෂා ලාංකික ජනතාව දරා සිටින්නේ ද මාහැඟි සාහිත්‍ය රසාස්වාදනයක අවසානයේ පහළ තත්ත්වයේ ශ්‍රව්‍ය මෙවළම්වලින් වහනයවන ඝෝෂාවෙන් සෑහීමකට පත්වන සහෘද පිරිසක් නිර්මාණය වී පවතින්නේ ද එම ඛේදවාචකයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසිනි.

පරිශීලන

Epperson, G. (2021, June 3). Music. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/art/music

Sanyal, R. (1985). Philosophy of Music. Bombay: Somaiya Publications.

සේකර, එම්. (2021). ප්‍රබුද්ධ.පන්නිපිටිය:සීමා සහිත ස්ටැම්ෆර්ඩ්  ලේක් (පුද්ගලික) සමාගම.

Williams, M. (1872). A Sanskrit- English Dictionary. Oxford: W.H. Allen and Co.

ආචාර්ය ප්‍රියන්ත තිලකසිරි
සංගීතය හා නිර්මාණාත්මක තාක්ෂණවේද අධ්‍යයනාංශය