දණ්ඩනය නැතිනම් දඬුවම් යනු අප කාටත් හුරු පුරුදු වචනයකි. කුඩා කාලයේ සිටම දඬුවම් යන වචනය අපට අසන්නට ලැබෙන වචනයකි. සරලවම දඬුවම නිර්වචනය කළහොත් දඬුවම යනු වරදක් නිවැරදි කිරීමට හෝ පුද්ගලයකු යහමගට පත් කිරීම උදෙසා යොදා ගන්නා උපක්‍රමයකි. දඬුවම යන්න සෑම කෙනෙකුටම හුරුපුරුදු වචනයක් වූවත් මරණීය දණ්ඩනය තේරුම් ගත හැකි වන්නේ ඉතාම සුළු පිරිසකටය. ඒ අනුව මරණීය දණ්ඩනය යනු අපරාධ නීති උල්ලංඝනය කිරීමට එරෙහිව අධිකරණය විසින් නියම කරන ලද නීත්‍යානුකූල දණ්ඩනයයි.
මරණීය දණ්ඩනයට ලක් වූ පුද්ගලයින්ව මරණීය දණ්ඩනයට ලක් කරන විවිධ මරණීය දණ්ඩන වර්ග ඇත. අතීතයේ දී අලි ඇතුන් ලවා පෑගීම, දියෙහි ගිල්වීම, කස පහර දී මරණයට පත් කිරීම වැනි ඉතාමත් වේදනාකාරී මරණයක් දඬුවම් ලබා දී ඇත. නමුත් වත්මන් ලෝකය තාක්ෂණයේ දියුණුවත් සමග සම්ප්‍රදායික ක්‍රමයන්ට වඩා ඉතාමත් ඉක්මනින් සහ අඩු වේදනාවකින් මරණයට පත් කිරීමට නවීන මරණීය දණ්ඩන වර්ග කිහිපයක් හඳුන්වා දී ඇත.
- විදුලි සැර වැදීම
- හිස ගසා දැමීම
- වෙඩි තැබීම
- ගල් ගැසීම
- එල්ලා මැරීම
ආදී ක්‍රමයන් තුළින් මරණීය දණ්ඩනය ක්‍රියාත්මක කරනු ඇත. මෙහි විශේෂත්වය වන්නේ මරණීය දණ්ඩන වර්ග රටින් රටට සමාජයෙන් සමාජයට වෙනස් ස්වරූපයක් ගැනීමයි. සැබැවින්ම මරණ දඬුවම පැනවීමෙන් සමාජය තුළ අපරාධ අවම වේ ද? යන්න බොහෝ දෙනාගේ සිත් තුළ ඇති ප්‍රශ්නයකි. දඬුවමකින් පමණක් අපරාධ අවම කර ගැනීමට හැකි වන්නේ යැයි සිතීම මිථ්‍යාවකි. අපරාධයක් සඳහා දඬුවම් ලබාදීමෙන් මූලික කරුණු පහක් සපුරා ගැනීමට අපේක්ෂා කෙරේ.
- විපාකය
- නිවර්තනය
- අයෝග්‍යභාවයට පත් කිරීම
- පුනරුත්ථාපනය
- ප්‍රතිසංස්ථාපනය
යම් අපරාධයකට දඬුවම් ලබාදීමෙන් සමාජමය පණිවිඩයක් ලබා දෙයි. එයින් අපේක්ෂා කරනුයේ ඒ ආකාරය අපරාධයන් සිදු කිරීමෙන් අත්වන දඬුවම් සමාජයට පෙන්වා දී යහපත් සමාජයක් බිහි කිරීමට උත්සහ ගැනීමයි. බොහෝ දෙනා විශ්වාස කරනුයේ මරණීය දණ්ඩනය ලබා දීමෙන් සමාජය තුළ අපරාධ අඩුවන බවයි. නමුත් මරණීය දණ්ඩනය ක්‍රියාත්මක වන බොහෝ රටවල අපරාධයන්ගේ අඩුවක් දක්නට නොමැත. 2008 වසර තුළ දී RT Strategies ආයතනය විසින් ඇමරිකාවේ පොලිස් නිලධාරීන් 500 දෙනකු යොදාගෙන කරන ලද සමීක්ෂණයක් මඟින් හෙළි වී ඇත්තේ අපරාධ අවම කිරීමට මරණ දඬුවම හේතුවක් නොවන බවයි.
මරණ දඬුවම සම්බන්ධයෙන් පර්යේෂණ සිදු කළ පුද්ගලයකු වන මහාචාර්ය මයිකල් රුඩ්ලෙට් සඳහන් කළ හැකිය. මොහු ඇමරිකාවේ සිටි අපරාධ විද්‍යාඥයින් යොදාගෙන කරන ලද පර්යේෂණයකදී ඔවුන්ගෙන් 88.2% ක් ම පවසා ඇත්තේ මරණ දඬුවම අපරාධවලට නිවාරණයක් නොවන බවයි.
වසරකට වැඩිම අපරාධකරුවන් ප්‍රමාණයක් මරා දමන රාජ්‍ය වන්නේ චීනයයි. චීනය ඉතා දැඩි ප්‍රතිපත්තීන් අනුගමනය කරන රටක් ලෙස අපරාධකරුවන්ට මරණීය දණ්ඩනය ලබා දෙන්නේ වෙඩි තැබීම් තුළිනි. මීට අමතරව අරාබිකරයේ රටවල් ශිෂ්ඨ සමාජය ප්‍රතික්ෂේප කළ මරණීය දණ්ඩනයන් ක්‍රියාත්මක කරයි. ඇෆ්ගනිස්තානය, පාකිස්තානය, සිරියාව, නයිජීරියා වැනි රටවල් තුළ මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක වුවද දිනෙන් දින අපරාධ සංඛ්‍යාව වැඩිවී ඇත. එසේම එකී රටවල මරණ දඩුවම හා අපරාධ ඝනත්වය අතර ඇත්තේ ස්වායත්ත සම්බන්ධයක් බව ඔප්පු කර ඇත.
මරණ දඬුවමෙහි වැදගත්ම සංධිස්තනය වනුයේ වැරදි සාක්ෂි මත හෝ ගොතන ලද සාක්ෂි මත නිර්දෝෂී පුද්ගලයෙකු මරණීය දණ්ඩනයට ලක් වීමට ඉඩකඩ පැවැතීමයි. එසේ නිවැරදි පුද්ගලයින් මරණීය දණ්ඩනයට ලක් වූ අවස්ථාවන් දේශීය වශයෙන් පමණක් නොව විදේශීය වශයෙන්ද තොරතුරු වාර්තා වී ඇත. නිවැරදිකරුවෙකු වැරදිකරුවෙකු බවට පත් වූ හොඳම සාක්ෂි වනුයේ 1950 දී එංගලන්තයේ තිමති එවන්ස් නඩුවයි. ජෝන් ක්‍රිස්ටි මිනිමරුවා වෙනුවට තිමති නම් නිවැරදි පුද්ගලයා එල්ලා මරණයට පත් කර ඇත. තවද මෑතකදී විභාග වූ නඩු විභාග දෙකකදී උතුරු අයර්ලන්තය ගරිල්ලා සංවිධාන දෙකක සාමාජිකයින් 4 දෙනෙකු අපරාධෝච්චාරණ මත පමණක් පදනම්ව වැරදිකරුවන් බවට පත් කර ඇත. නමුත් ඉන් වසර ගණනාවකට පසු හෙළි වී ඇත්තේ එම පාපොච්චාරණයන් බලෙන් ලබාගත් ඒවා බවයි. ඔවුන්ගේ වාසනාවකට බ්‍රිතාන්‍ය තුල මරණීය දණ්ඩනය ක්‍රියාත්මක නොවන නිසා ඔවුන්ට නිදහස ලැබුණි.
ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින නීති අනුව මරණීය දණ්ඩනය ව්‍යවස්ථාපිත කර ඇත. නමුත් ව්‍යවස්ථාපිත කර තිබුණ ද වසර ගණනාවක් තිස්සේ ලංකාව තුළ මරණීය දණ්ඩනය ක්‍රියාත්මක වී නැත. ලංකාවේ භාවිත වන මරණීය දණ්ඩන ක්‍රමය වන්නේ එල්ලා මැරීමයි. ලංකාවේ පවත්නා නීතිමය ප්‍රතිපදාන අනුව දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ වැරදි කිහිපයක් සඳහා1986 අංක 26 දරන පනතින් සංශෝධිත 1929 අංක 17 දරන විෂ වර්ග අබිං අන්තරාදායක ඖෂධ පනත යටතේ වැරදි සඳහා ද මරණ දඬුවම පැනවිය හැකිය. ඒවායින් ඇතැම් වැරදි සඳහා මරණ දඬුවම පැනවිය යුතුමය. ඒවා පහත පරිදි වේ.
- දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ හයවන පරිච්ඡේදයේ 114 වන වගන්ති ප්‍රකාරව රජතුමාට (පවතින රජයට) විරුද්ධව කුමන්ත්‍රණ කිරීම් හෝ අනු අනුබල ලබා දීම.
- හත්වන වන පරිච්ඡේදය යටතේ 129 වන වගන්ති ප්‍රකාරව හමුදා කෑල්ලක් ඇති කිරීමට කටයුතු කිරීම හෝ අනුබල ලබා දීම.
- 16 වන පරිච්ඡේදයේ 296 වගන්තිය ප්‍රකාරව අයෙක් මිනීමැරුමේ වරද සිදු කර තිබේ නම් හා 299 වන වගන්ති ප්‍රකාරව සිය පණ හානිකකර ගැනීමට අනුබල දී තිබේ නම් යන වරදවල් සඳහා මරණ දඬුවමින් දඬුවමක් කරන ලැබිය හැකි බව දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ සඳහන් ය.
1948 දී සකසන ලද මානව හිමිකම් විශ්ව ප්‍රකාශනය පැහැදිලිව දක්වා ඇත්තේ සෑම පුද්ගලයෙකුටම ජීවත් වීමේ අයිතියක් ඇති බවයි. එබැවින් වින්දිතයාට හා අපරාධකරු යන දෙදෙනාටම ජීවත්වීමේ සම්පූර්ණ අයිතියක් ඇත. මරණ දඬුවම යනු ජීවත්වීමේ අයිතිය නැති කරන දඬුවමකි. තවද ලෝක වෛද්‍ය සංගමය ද ප්‍රකාශ කරනුයේ මරණ දඬුවම අමානුෂික හා ක්‍රෑර දඬුවමක් බවයි. ඒ අනුව ලෝකයේ බොහෝ රටවල් තුළ ව්‍යවස්ථාව තුළ මරණ දඬුවම පැවතියද එය ක්‍රියාත්මක නොකරයි. ලංකාව තුළ ද මරණ දඬුවම අහෝසි කළ යුතු බවට පළමුවරට යෝජනාව ගෙන එන ලද්දේ ඩී.ඇස් සේනානායක මහතා විසිනි. එයට පක්ෂව ඡන්ද 19 ක්ද විපක්ෂව 07 ක් ලැබුණද විකල්ප දඬුවමක් යෝජනා නොවූ නිසා ඉංග්‍රීසීන්ගේ බලපෑම් මතය එය ප්‍රතික්ෂේප විය. 1936දී පානදුර මන්ත්‍රී සුසන්ත ද ෆොන්සේකා යළිත් මරණ දඬුවම අහෝසි කිරීමට යෝජනාවක් ගෙන එනුයේ දිවි ඇති තෙක් සිර කර තැබීම විකල්ප දඬුවමක් ලෙස යොදා ගනිමිනි.
එබැවින් ඉහත කරුණුවලින් පැහැදිලි වන්නේ අපරාදකාරයන්ට දඬුවමක් වශයෙන් මරණීය දණ්ඩනය සුදුසු නොවන බවයි. ඒ තුළින් සමාජය තුළ අපරාධයන් අවම නොවනවා සේම පුද්ගලයින්ගේ අයිතිවාසිකම් ද උල්ලංඝනය වීමක් සිදුවේ. ඒ නිසාම මරණීය දණ්ඩනය ක්‍රියාත්මක කරන බොහෝ රටවල් එය සඳහා විකල්ප ක්‍රමවේද ලෙස වෙනත් දඬුවම් ක්‍රම ඉදිරිපත් කර ඇත. එබැවින් අපරාධකරුවන් නිසි ලෙස අල්ලාගෙන අපරාදය නිසි ලෙස විමර්ශනය කර ඉක්මනින් නඩු පවරා නඩු විභාග කර සාර්ථකව මෙහෙයවීමෙන් වරදකරුවන් නිවැරදිකරුවන් වීමටත් නිවැරැදිකරුවන් වරදකරුවන් වීමටත් ඇති අවස්ථාව අවම වනු ඇත. එබැවින් නිසි ලෙස අපරාධ කටයුතු මෙහෙයවීම හා තාක්ෂණික කටයුතු යොදා ගැනීමෙන් රටක සමාජයක අපරාධයන් වළක්වා ගත හැකි වනු ඇත. අවසන් වශයෙන් ප්‍රකාශ කළ හැකි වනුයේ අපරාධයකට දඬුවමක් ලෙස මරණ දඬුවම යුක්ති සහගත නොවන බවයි.
එස්.එන්.කවින්ද්‍යා ලක්මිණී
තෙවන වසර
දර්ශනය හා මනෝවිද්‍යා අධ්‍යයනාංශය
References
https://www.cpalanka.org/wp-content/uploads/2019/06/Death-Penalty-27-June-2019-converted-1.pdf
