ලොව සීමිත රටවල් කිහිපයකට පමණක් සෘජුව ප්රවේශ වීමට අවස්ථා සපයන සාගර සම්පත් විවිධාකාරයෙන් පරිභෝජනයට ගනිමින් සිටී. කෙසේ නමුත් මෙහි භාවිතයන් අතීතයට වඩා වර්තමානයේ ප්රබල වෙනසකට භාජනය වී ඇත්තේ සීමිත සම්පතකට අධික තරගකාරීත්වයක් ඇති වීමත් සමග යි. සාගර සම්පත් පරිභෝජනයේ දී සාගර ජලය දූෂණය වීම තත්කාලීන ව ගෝලීය ප්රජාව මුහුණ දෙන ප්රබල ගැටලුවකි. සාගරික ප්රවාහනයේ දී මුදා හැරෙන තෙල්, වරාය මගින් සාගරයට මුදා හැරෙන අපජලය, ජලය ඉවත් කළ හැකි නැව් තටාංගන හා නැව් නඩත්තු කටයුතුවලින් මුදාහැරෙන ද්රව්ය, පිරිපහදු මගින් ජනනය වන හයිඩ්රොකාබන් අපද්රව්ය, මුහුදේ පිහිටන තෙල් හා ගෑස් මගින්, මත්ස්ය වරායන්වල අපද්රව්ය මුහුදු ජලය දූෂණය වීමට ප්රධාන කාරකයන් වේ (Abeysekera, 1991). ආර්ථික වශයෙන් ඉහළ සංවර්ධනයක් අත්පත් කරගෙන ඇති අවකාශයන්ට සාපේක්ෂව තුන්වන ලෝකයේ අඩු දියුණු රටවලට මෙමගින් ඇතිවන බලපෑම වඩාත් තීව්ර වේ. ආර්ථික වශයෙන් වඩාත් මන්දගාමී රටක් ලෙස මෑත කාලීන ව ශ්රී ලංකාවේ ද සාගරයෙහි ඇති වූ ව්යසනකාරී ආපදාවන් හේතු කොටගෙන ආර්ථිකමය වශයෙන් පසුගාමී වී තිබේ.
ගොඩබිම මූලික සාගර ජල දූෂණය ප්රධාන වශයෙන් හේතු කාරක වන ක්රියාවලීන් අතර භූමිය මත කෙරෙන කටයුතු හේතු කොට ගෙන සාගරයට මුසුවන අප ද්රව්ය ප්රධාන වේ. එහි දී ගොවිතැන් කටයුතු, මාර්ග, ගොඩනැගිලි, වරාය, ඇල මාර්ග ඉදිකිරීමේ දී පස් අංශු හා කාබන්, නයිට්රජන්, පොස්පරස් හා ඛණිජ ද්රව්ය සාගරයට වැඩි වශයෙන් මිශ්ර වේ. මෙය වඩාත් කැපී පෙනෙන්නේ වෙරළාශ්රිත කලාපයේ මෙවැනි ඉදිකිරීම් සිදු කිරීමේ දී ය. එහි දෙවැන්න වනුයේ, නාගරික හා ගෘහාශ්රිත අපද්රව්ය සාගරයට මුදා හැරීම යි. එහි දී වීදුරු, පොලිතින්, සිගරට් ආවරණ, පෙට්ටි, බෑග්, හිස් ආවරණ, මූඩි පියන්, සායනික අපද්රව්ය හා මළ ද්රව්ය සාගරයට එක් වේ. මේවා ආහාරයට ගන්නා සාගරික ජීවීන්ට මෙන් ම ඒ ආසන්නයේ ඇති කොරල්පරවලට ද බලපෑම් ඇතිවේ.
එසේ ම සාගරික ජලය දූෂණය කාර්මික අපද්රව්ය සාගරයට බැහැරලීමෙන් ද ඇතිවේ. එහි දී බැර ලෝහ වන Zn, Cu, Sn ආදිය අවසාධිත ස්වරූපයෙන් සාගරයට මුදා හැරුන ද සාගර ජලය කැළඹීමත් සමග ඔක්සිජනීකරණය වී විෂ උත්පාදනය කරයි. කෘෂිකාර්මික කටයුතු නිසා පරිසරයට එක්වන Cr, Hg, Cd වැනි බැර ලෝහ සාගරයට එක් වීම ද සාගරික ජලය දූෂණයට හේතු වේ. අස්වනු වැඩි කිරීමට, පළිබෝධ හා වල් පැළෑටි පාලනයට එක් කරන රසායනික ද්රව්ය කෘෂිකාර්මික කටයුතුවලට වඩාත් ඵලදායී වුව ද සාගරික ජලය දූෂණය කිරීමට හේතු වේ.
නාවික ප්රවාහනය මූලික, සාගර ජල දූෂණය අනෙක් ප්රධාන ආකාරය යි. එහි දී වාණිජ නැව්, මත්ස්ය බෝට්ටු, යුදමය හා පර්යේෂණ නැව් ආදීය ප්රවාහනයේ දී හා අනතුරුවලට පත් වීම නිසා එමගින් සාගර ජලය දූෂණය වේ. ශ්රී ලංකාව පෙර අපර දෙදිග නාවුක ගමන් මාර්ගයේ මධ්යස්ථ ව පිහිටීම නිසා මෙම ගැටලුවට ප්රබල ව මුහුණ දේ. මෑතක දී ශ්රී ලංකා මුහුදු තීරයේ සිදුවූ MT New Diamond හා X press pearl නාවික අනතුරු නිසා එම ගැටලුව ඉතා කෙටි කලක් තුළ පෙර නොවූ විරූ ලෙස ප්රබල විය.
පළමු සිදුවීම
ශ්රී ලංකාවේ නැගෙනහිර මුහුදු සීමාවේ දී 2020 සැප්තැම්බර් 03 දින අනතුරට පත් වූ MT New Diamond නෞකාව සම්බන්ධ සිදුවීම මින් පළමු සිදුවීම යි. මෙ.ටො. 270 000ට අධික බොරතෙල් ප්රවාහනය කරමින් කුවේටයේ සිට ඉන්දියාව දක්වා ගමන් කළ මෙම නෞකාව අනතුරට ලක්වන විට ශ්රී ලංකාවේ නැගෙනහිර වෙරළේ සිට නාවුක සැතපුම් 38ක් දුරින් ගමන් කරමින් තිබූ අතර මෙමගින් මෙටි්රක් ටොන් 1700ක පමණ ඉන්ධන සාගරයට මුසු විය. මෙහි බලපෑම ගණන් බැලීමට තරම් තාක්ෂණික සම්පත් ශ්රී ලංකාව සතු නොවුණ නිසා මූලික කරුණු කිහිපයක් මත පදනම් ව බලපෑම නිර්ණය කරන ලදි.
- මත්ස්ය කර්මාන්තයට ඇති වූ අලාභය (Losses of the fisheries Industry)
- දේපල හානිය (Property Losses)
- සාගරික ජීවීන්ට වූ හානිය (Marine life damages)
- සංචාරක කර්මාන්තයට වූ හානිය (Impacts on tourism) (Udara et al,2021)
දෙවන සිදුවීම
පළමු සිදුවීමෙන් මාස 08කට පසුව ශ්රී ලංකාවේ බටහිර වෙරළෙහි කොළඹ වරායට නුදුරින් අනතුරට පත් වූ නෞකාව මගින් ද විශාල සාගරික දූෂණයක් සිදුවිය. අනතුරට පත් වීමෙන් පසුව දින 12ක් පුරාවට වරින් වර ඇති වූ ගින්න හේතුවෙන් නැවේ ප්රවාහනය කරන ලද ටොන් 25කට අධික නයිටි්රක් ඇසිඩ්, සෝඩියම් හයිඩ්රොක්සයිඩ් හා සෙසු අහිතකර රසායනික ද්රව්ය හා ප්ලාස්ටික් මලු නිෂ්පාදනයට යොදා ගන්නා අමුද්රව්ය අඩංගු බහාලුම් 28ක් ද ඇතුළු ව ටොන් 300ට අධික ඉන්ධන සාගරයට මුසු විය.
කෙසේ නමුත් සෙසු රටවලට සාපේක්ෂ ව මෙහි බලපෑම වඩාත් ප්රබලව ශ්රී ලංකාව නතු වීමට මූලික වශයෙන් තෙවන ලොව රටක් ලෙස ආර්ථික වශයෙන් මන්දගාමී රටක් වීම ප්රබල ව බලපා ඇත.
-
ශ්රී ලංකාවේ මහා පරිමාණ සංචාරක ක්ෂේත්රයට එල්ල වූ බලපෑම
ශ්රී ලංකාව දූපතක් ලෙස පිහිටා තිබීම නිසා දෙස් විදෙස් සංචාරකයනගේ නොමද අවධානයට පාත්ර වී තිබේ. විශේෂයෙන් ම වෙරළ ක්රීඩා, වෙරළ සංදර්ශනය, කිමිදීම, රළ මත ලිස්සා යාම, කොරල්පර නැරඹීම, සූර්ය තපනය ඇතුළු ව විශාල සංචාරක ක්රියාකාරකම් සමුදායක් වෙරළ කලාපීය සංචාරක ආකර්ෂණ පාදක කර ගනිමින් සිදුකරයි. එහි දී ශ්රී ලංකාවේ නොගැඹුරු හා ස්වභාව සෞන්දර්යයෙන් අනූන සාගරික සම්පත් විභවතාවක් බවට පත්ව තිබේ. මේ නිසා ශ්රී ලංකාවේ ද.දේ.නි ට සංචාරක කර්මාන්තයෙන් ලැබෙන දායකත්වය සුලුපටු නො වේ. කෙසේ නමුත් මෑත කාලීන ව සිදු වූ සිදුවීම් ද සමග ඉතා කෙටි කාලයක් තුළ සාගරික ජලය වේගවත් දූෂණයකට ලක් වීම නිසා වෙරළ කලාපීය සංචාරක ආකර්ෂණය ද එහි බලපෑමට ලක් විය. ශ්රී ලංකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සිට දකුණු දිග වෙරළ තීරය හරහා බටහිර වෙරළ තීරය ද විශාල පාරිසරික හානියකට ලක් විය. මේ තත්ත්වය නිසා සංචාරකයන්ගේ පැමිණීම කොවිඩ් තත්ත්වය යටතේ සීමා වුව ද ජෛව ආරක්ෂණ ක්රමය යටතේ පවා සංචාරකයන්ට සංචාරක කටයුතුවල නුසුදුසු මිනිස් වාසයට අහිතකර ස්ථාන බවට පත් විය
මේ තත්ත්වය හේතුකොට ගෙන වාර්ෂික ව ශ්රී ලංකාවේ ද.දේ.නි ට සැළකිය යුතු දායකත්වයක් දක්වන සංචාරක ක්ෂේත්රය විශාල බලපෑමකට ලක් විය. ශ්රී ලංකාවේ වෙරළ කලාපීය සංචාරක ආකර්ෂණයවන මීගමුව, හික්කඩුව, ගල්කිස්ස, ගාල්ල, පානදුර, කලුතර, නිලාවේලි, පාසිකුඩා ආදී ප්රදේශවල සංචාරක කටයුතු සියල්ල මේ නිසා තාවකාලික ව අත්හිටුවීමට තීරණය කරන ලදි. වෙරළ ප්රදේශවල ක්ෂුද්ර ප්ලාස්ටික් තට්ටුවක් හා සාගර ජලයේ තෙල් පැල්ලම් අවට ප්රදේශ පුරා ම විහිදී යෑම තුළ සාගරික ජීවීන්ට හා කොරල්පරවලට ප්රබල හානියක් එල්ල විය. වෙරළ සංරක්ෂණ හා වෙරළ සම්පත් කළමනාකරණ දෙපාර්තමේන්තුව දක්වන පරිදි ශ්රී ලංකාව අවට සාගරයේ 1800ට වැඩි සාමූද්රික මත්ස්ය විශේෂ, කැස්බෑවුන් විශේෂ හා දුර්ලභ සාගරික ක්ෂීරපායන් හා තර්ජනයට ලක් වූ ක්ෂීරපායින්ට වාසස්ථාන සපයයි. පිග්මි නිල් තල්මසුන් විශේෂයේ උප විශේෂයක් වන Balaenoptea musculs indica සත්ත්වයාට වාසස්ථාන සපයන ශ්රී ලංකාවේ සාගරය සංචාරක කටයුතුවලට ඉතා වැදගත්ය (De Vos et al.,2011). එවැනි වටිනාකමක් ඇති සාගරික ජෛව පද්ධතිය හා වෙරළ කලාපය විනාශයට ලක්වීම තුන්වන ලොව රටක් ලෙස ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථිකයට ප්රබල බලපෑමක් එල්ල කරයි.
-
මත්ස්ය නිෂ්පාදන කර්මාන්තයට සිදුවූ බලපෑම හේතුවෙන් ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථිකයට සිදු වූ බලපෑම
ශ්රී ලංකාවේ සාගරික මත්ස්ය නිෂ්පාදන පසුගිය දශක කිහිපය තුළ විවිධ සංවර්ධන ක්රියාකාරකම් හා වෙරළ කලාපීය ප්රසාරණ පීඩනය හා නැව් අනතුරු නිසා කැපී පෙනෙන ලෙස වෙනස්කම්වලට ලක්ව ඇත (Dayarathne,2011). ශ්රී ලංකාවේ දෛනික මත්ස්ය අවශ්යතාව සපුරා ගැනීමට සාගරික මත්ස්ය නිෂ්පාදන කර්මාන්තයෙන් ප්රබල පිටුවහලක් ලැබේ. මීගමුව, ගාල්ල ධීවර වරායන් මගින් බැහැරලන මත්ස්ය අපද්රව්ය සාගරයට මුදා හැරීම නිසා කාලානුරූපීව සාගරික ජලයේ BOD අගය සාමාන්යයෙන් පැවතිය යුතු අගයට වඩා වැඩි වීමක් හදුනාගත හැකි ය. BOD අගය ජලයේ ගුණාත්මකභාවය හා එහි ස්වභාවික ක්රියාකාරීත්වය හෝ ජලයේ ජෛව ප්රජාවට වාසය කිරීමට සුදුසු දැයි තීරණය කරන වැදගත් නිර්ණායකයකි (EPA, 2001). කෙසේ නමුත් මෙම තත්ත්වයට වඩා මෑතක දී සිදුවූ නාවික යාත්රා දෙකක් ඉතා කෙටි කාලපරාසයක් තුළ අනතුරට ලක්වීම වඩාත් කැපීපෙනෙන ලෙස මත්ස්ය නිෂ්පාදන කර්මාන්තයට බලපෑම් එල්ල කර තිබේ. මේ තත්ත්වය තුළ මත්ස්ය අපනයනය තුළින් ලබන ආදායම මෙරට ආර්ථිකයට අහිමි වීම තුන්වන ලොව රටක් ලෙස ආර්ථිකමය වශයෙන් සෘණාත්මක බලපෑමකි. ඒ බව ශ්රී ලංකාවේ මත්ස්ය හා මත්ස්ය නිෂ්පාදන අපනයනය පිළිබඳ දත්ත මගින් තහවුරු වේ.
ශ්රී ලංකාවේ ප්රධාන මත්ස්ය හා මත්ස්ය නිෂ්පාදන ගැනුම්කරුවන් වනුයේ ප්රංශය, ඉතාලිය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, ජර්මනිය, එක්සත් රාජධානිය හා ජපානයයි (EPA, 2001). කෙසේ නමුත් පසුගිය වසර කිහිපයේ දී එම රටවලට අපනයනය කළ මත්ස්ය නිෂ්පාදනවලින් ලැබූ ආදායම වර්ධනය වී තිබුණ ද 2020 හා 2021 වසර වලදී පිළිවෙලින් එය ඇ.ඩො.මි 202.84 හා 158.5 දක්වා පහළ බැස ඇත්තේ අසාමාන්ය වේගයකිනි. ඊට බලපෑ ප්රධාන හේතුවක් ලෙස ඉතා කෙටි කාලයක දී සාගර ජලය වේගයෙන් දූෂණය වීම නිසා මත්ස්ය සම්පත විනාශ වීම බව නිගමනය කළ හැකි ය. මෙය ශ්රී ලංකාව වැනි සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකට ප්රබල බලපෑම් එල්ල කරයි.
-
ධීවර ප්රජාව බලපෑමට ලක් වීම හා ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථිකය
ශ්රී ලංකාවේ වෙරළ තීරය පාරිසරිකමය වශයෙන් ප්රතිලාභ ජනනය කරනවා සේම සමාජ ආර්ථිකමය වශයෙන් ද ප්රතිලාභ රැසක් අත්පත් කරදීමට සමත් වී තිබේ. සමස්ත ජන සංඛ්යාවෙන් 25්රක් වෙරළබඩ කලාපයේ වාසය කරන අතර ප්රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාස 74ට අයත් වේ. ඔවුන් ප්රධාන ජීවනෝපාය ලෙස වෙරළ හා සාගරික සම්පත් ආශ්රිත රැකියාවල නිරත වේ (Koralagama,2008). මේ හේතුව නිසා සාගරික සම්පත සංරක්ෂණය කර ගැනීමෙහි වටිනාකමෙහි සෘජු ප්රතිලාභ ලබන්නන් බවට පත් වන්නේ වෙරළ කලාපයේ වාසය කරන ධීවර ප්රජාවයි. ඔවුන් සිය ජීවනෝපාය ලෙස ධීවර වෘත්තියෙහි නියැලෙමින් ශ්රී ලංකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය සදහා ඉතා සුවිශේෂී කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.
මෑත කාලීනව ශ්රී ලංකාව මානව ක්රියාකාරකම් අනවශ්ය ආකාරයට සාගරික පරිසර පද්ධතියට මැදිහත් වීමෙහි ප්රතිඵලයක් ලෙස සිදුවූ නැව් අනතුරු හේතු කොටගෙන මෙම ධීවර ප්රජාව බලපෑමට ලක් වූ අතර එය තුන්වන ලොව රටක් ලෙස ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථිකයට විශාල බලපෑමක් එල්ල කරන ලදි. එහි දී විශේෂයෙන් ම ධීවර ප්රජාවගේ ධීවර ආම්පන්න හා උපකරණ නැව් අනතුරට පත් වීමත් සමග භාවිතයට ගත නොහැකි තත්ත්වයට පත් වීම හා මත්ස්ය අස්වනු අඩු වීම හේතුකොටගෙන ධීවර ප්රජාවට වන්දි මුදල් ගෙවීමට ද ශ්රී ලංකා රජයට සිදුවිය. මෙය අමතර වශයෙන් දැරීමට සිදුවන වියදමක් නිසා එය ශ්රී ලංකාවේ ආර්ථිකයට වැඩි බලපෑමක් එල්ල වීමට හේතුවිය.
-
සාගරයට ඇති වන බලපෑම් අවම කිරීමට දැරීමට සිදුවන පිරිවැය
මෙම සිතියමට අනුව ශ්රී ලංකාව පෙර අපර දෙදිග තෙල් ප්රවාහනයේ කේන්ද්රස්ථානයක් බවට පත්ව තිබේ. මේ නිසා විශාල නැව් සංඛ්යාවක් වාර්ෂික ව ශ්රී ලංකාවේ බහිෂ්කාර ආර්ථික කලාපය (EEZ) හරහා ගමන් කරයි. මෙලෙස ශ්රි ලංකාවේ මුහුදු සීමාව හරහා වාර්ෂිකව ටොන් මිලියන 525ට අධික තෙල් ටැංකි සහිත නැව් ගමන් කරන අතර එමගින් ශ්රී ලංකාව අවට සාගරයට දැඩි අවධානමක් පවතී (Bay of Beng al, Large Marine Eco system project, 2003). ඊට අමතර ව ත්රිකුණාමලයේ තෙල් ටැංකි පර්යන්තයේ ක්රියාකාරීත්වය වෙරළ කලාපයේ වේගවත් කාර්මීකරණය වරාය සංවර්ධනය හා නව වරාය පර්යන්ත ඉදි කිරීම නැව් නඩත්තු කටයුතු (Marine Environment Protection Authority) ශ්රී ලංකාවේ මුහුදු සීමාවේ ජල දූෂණය වේගවත් කරයි. නැව් අනතුරට පත් වීම නිසා එම සාගරික සීමාවට අයත් රාජ්ය විසින් දැරිය යුතු පිරිවැය ප්රධාන අංශ කිහිපයක් යටතේ පෙලගැස්විය හැකිය.
- තෙල් කාන්දුව සම්බන්ධ පිරිවැය (Oil spill cost)
- දේපල හානිය සම්බන්ධ පිරිවැය (Property damage cost)
- ආබාධ හා මරණ සම්බන්ධ පිරිවැය (Cost associated with injuries and deaths)
- වක්ර පිරිවැය (Indirect cost) (Toochukwu, 2017)
තුන්වන ලෝකයේ මන්දගාමී ආර්ථික වර්ධන වේගයක් සහිත ශ්රී ලංකාවට සාගරික ජල දුෂණය අවම කිරීමට තරම් හැකියාවක් නොමැත. MT New Diamond නෞකාව ශ්රි ලංකාවේ නැගෙනහිර මුහුදේ දී ගිනි ගැනීමට ලක් වීමේ සිදුවීම සම්බන්ධ ව ශ්රී ලංකාව විසින් දරන ලද පිරිවැය රු. මිලියන 400 ට අධික වේ. (Farzan”2020). කෙසේ නමුත් ප්රවෘත්ති වාර්තා තුළින් එම වන්දි මුදල ලැබුණු බවට ප්රකාශ වුව ද සාගරික දූෂණයට අදාළ සමස්ත වන්දි මුදල ලැබී නැති බව පසුව අනාවරණය විය (Fernando” 2020).
මේ ආකාරයට බාහිරින් පැමිණෙන අනවශ්ය ගැටලු නිසා හා ඊට අදාළ වන්දි මුදල් ප්රමාණවත් පරිදි නොලැබීයාම හේතු කොටගෙන, එම වන්දි මුදල් නොලැබී යාමට අමතර ව විශාල සාමුද්රික පරිසර ගැටලු ප්රමාණයක් නිර්මාණය වී එමගින් ඇතිවන අතුරු ප්රතිඵල ගණනාවකට ශ්රි ලංකාව මුහුණ දෙමින් සිටීම ආර්ථික සංවර්ධන වේගය මන්දගාමී කිරීමට හේතුවක් බවට පත්ව තිබේ.
සමාලෝචනය
වර්තමාන ශ්රී ලංකාවේ සමස්ත ජනගහනයෙන් 1/3 ක් වාසය කරන්නේ වෙරළ කලාපයේ ය. ඊට අමතර ව කර්මාන්තවලින් 80% ක් හා සංචාරක යටිතලවලින් බහුතරයක් පිහිටා ඇත්තේ ද එම කලාපයේ ය. වෙරළබඩ පරිසරය හා එහි ඇති වටිනා සම්පත් සමුදාය හේතුකොට ගෙන මෙලෙස අධි ජන සංකේන්ද්රණය නිසා එය සාගරික ජල දූෂණය වර්ධනය වීමට ගොඩබිමේ මුලික හේතුකාරක ගණනාවක් උත්පාදනය කරයි. එමෙන් ම පෙරදිග හා අපරදිග යා කෙරෙන සාගරික ගමන් මාර්ගය ද ශ්රී ලංකාවේ බහිෂ්කාර ආර්ථික කලාපය ආසන්නයෙන් වැටී තිබීම නිසා නාවික කටයුතුවල දී සාගරයට මුදා හැරෙන විවිධ අපද්රව්ය හා දූෂකකාරක නිසා ද ශ්රී ලංකාවේ සාගරික ජල දූෂණය වේගවත් වී ඇත. කෙසේ නමුත් මෙම තත්වය ශ්රී ලංකාව වැනි සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටකට ප්රබල තර්ජනයක් බවට පත්ව ඇත්තේ ඌණ සංවර්ධිත ආර්ථිකය හා සාගරික දූෂණය අවම කර ගැනීමට අවශ්ය තාක්ෂණික සම්පත් හා බුද්ධිමය සම්පත් නොමැතිකම නිසා ය. මෙම හේතු නිසා සාගරික ජල දූෂණය වේගවත් වී සාගරික සම්පත් හායනය වී උග්ර පාරිසරික ගැටලු ගණනාවකට මුහුණ දීමට ශ්රී ලංකාවට සිදුවේ. මේ හේතුව නිසා ශ්රී ලංකාවේ පරිබහිෂ්කාර ආර්ථික කලාපය විනාශ වීමත් සමග ආර්ථික ගැටලු සමුදායකට ශ්රී ලංකාව පාත්ර වී ඇත.
ආශ්රිත ග්රන්ථ
- Abeysekara, G.L.R. (1991). World Maritime University Dissertations,1019.
- Arachchige, U.S.P.R. Sathsara, K.L.T. Preethika, P. Miyuranga, K.A.V. Silva, S.J.D. and Thilakarathne, D.C. (2021). The Impact of shipping on Marine Environment –A study of Sri Lankan water ways. International Journal of Scientific Engineering and Science,7:30-38.
- Bay of Bengal Large Marine Eco System Project. (2003). National Report of Sri Lanka on the Formulation of a Transboundary Diagnostics Analysis and Strategic Action plan for the Bay of Bengal Large Marine Eco System Programme.
- Dayarathne, P. (2011). Environmental Aspects of Marine Fisheries of Sri Lanka, National Aquatic Resourses Research & Development Agency, Crow Island, Colombo 15, Sri Lanka.
- De Vos, A. Brownell, R. L., Tershy, B., & Croll, D. (2016). Anthropogenic Threats and Conservation Needs of Blue Whales, Balaenoptera musculus indica, around Sri Lanka. Journal of Marine Biology, 2016, 8420846.
- EPA. (2001). Parameters of Water Quality, Interpretation Standards, Environmental Protection Agency, Sri Lanka.
- Farzan, Z. (2020h, October 3). MT New Diamond towed away defying MEPA and AG advice. News 1st. https://www.newsfirst.lk/2020/10/03/mt-newdiamond-towed-away-defying-mepa-and-ag-advice/
- Fernando, A. (2020, October 6). MT New Diamond owners settle interim claim of Rs. 442 m. Daily FT. http://www.ft.lk/news/MT-New-Diamond-owners-settleinterim-claim-of-Rs-442-m/56-707042.
- Koralagama, D. (2008). Community perception towards a setback area: a case study in Galle district, Sri Lanka. IIFET 2008 Vietnam.
- Sri Lanka Export Development Board,2020.
Toochukwu, E. (2017). The Economic Impacts of Marine Accidents in Nigeria, Liverpool John Moors University Dissertations.