අපරාධ වින්දිතයා හා වින්දතභාවයේ ස්වරූප

සමාජ අන්තර් ක්‍රියාවන්හි අනිටු ඵලයක් ලෙස ඔඩු දුවන්නා වු අපරාධය නම් වු සමාජ සංසිද්ධිය පිළිබඳව උත්පාදනය වී ඇති කථිකාවත් බොහෝමයකි. සමාජයේ සෑම අයිතමයකම පාහේ ලෙහෙසියන් මෙන් ම පහසුවෙන් අපරාධකාරී තත්ත්වයන් දැකගත හැකිය. එය කුඩා මිනිස් දරුවාගේ සිට මහලු මිනිසා දක්වා ඕනෑම අයෙකු දන්නා හඳුනන කාරණය වනු ඇත. අපරාධය සේම අපරාධකරුවා යන්න සමාජය තුළ කිඳා බැසගත් නාම පදයන් වුවත් අපරාධ වින්දිතයා යන්න සිංහල ශබ්ද මාලාවට පවා නවමුවක් වනුයේ එය සමාජයෙහි භාවිත වීම අවම අගයක් ගන්නා බැවිණි. අපරාධකරු දෙස සමාජයේ පවත්නා ධනාත්මක හෝ ඝෘණාත්මක ආකල්පයක් වුවත් අපරාධ වින්දිතයා හා සම්බන්ධ කුමන ආකල්පයක් පවතින්නේ ද? යන්නත් විටෙක ප්‍රශ්නගත කරුණක් වනු ඇත. කෙසේ වෙතත් ගොදුරු විරහිත අපරාධ හැරුණු කොට සෑම අපරාධයකින් ම සෘජු අපරාධ වින්දිතයන් බිහිවන බව අපරාධ විද්‍යාත්මක කරුණුවලින් සනාථ කරන ලද්දකි. මේ අනුව අපරාධකරු සේම අපරාධ වින්දිතයා පිළිබඳව ද සමාජය තුළ දැනුවත්භාවයක් පැවතීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් වනු ඇත.

අපරාධ වින්දිතයා යනු කවුද?

අපරාධ වින්දිතයා යනු සරලව කිවහොත් අපරාධයට පාත්‍ර වු පුද්ගලයාය. ඔහු හෝ ඇය අපරාධ ගොදුර වශයෙන්ද හඳුනා ගනු ලබයි. විද්‍යාත්මක විෂයය ක්ෂේත්‍රයක් වශයෙන් අපරාධ විද්‍යාවේ වර්ධනය වු අපරාධ වින්දිතයා හා සම්බන්ධ අධ්‍යයනය කරන විෂයය ක්ෂේත්‍රය හිංසිතවේදය වශයෙන් හඳුන්වනු ලබයි.

අපරාධ වින්දිතයන්ගේ අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා වීම උදෙසා එක්සත් ජාතීන් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද, “අපරාධ සහ බලය අනිසි ලෙස භාවිතය නිසා වින්දිතයන් බවට පත්වුවන් වෙනුවෙන් යුක්තිය පසඳලීමේ මුලික ප්‍රතිපත්තීන් පිළිබඳ 1985 එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රකාශය” මඟින් අපරාධ වින්දිතයන් නිර්වචනය කොට ඇත්තේ ‘වින්දිතයන් යනු සාමාජීය රටවල ක්‍රියාත්මක වන අපරාධ නීතීන් (සාපරාධි ලෙස බලය පරිහරණය කිරීම තහනම් කරනු ලැබු නීතින් ද ඇතුළුව) යම් ක්‍රියාවකින් හෝ අතපසු වීමකින් උල්ලංඝනය වීමෙන් කායික හෝ මානසික තුවාලවීම්, චිත්ත පීඩාවන්, මුල්‍යමය පාඩු හෝ මුලික අයිතිවාසිකම් කඩවීම් ඇතුළු පීඩාවන්, පුද්ගලික ව හෝ සාමුහික ව ලක් වු පුද්ගලයන් වේ’ (අපරාධ සහ බලය අනිසි ලෙස භාවිතය නිසා වින්දිතයන් බවට පත්වුවන් වෙනුවෙන් යුක්තිය පසඳලීමේ මුලික ප්‍රතිපත්තීන් පිළිබඳ 1985 එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රකාශය, අ කොටස: 1 වගන්තිය).

අපරාධ වින්දිතභාවයේ ස්වරූප මොනවාද?

සාමාන්‍යයෙන් අපරාධයට ගොදුරු වන මුල් පුද්ගලයා හඳුන්වන්නේ ප්‍රාථමික අපරාධ වින්දිතයා වශයෙනි. එනම් අපරාධමය සිදුවීමට ලක්වන පුද්ගලයාය. එසේම ද්විතීයික අපරාධ වින්දිතයා යනු අපරාධයට ගොදුරුවු පුද්ගලයා වටා සිටින පිරිස්ය. ඔවුන් අපරාධයට ගොදුරු වු තැනැත්තාගේ කලත්‍රයා, දූ දරුවන්, මව්පියන්, ඥාතීන් හෝ හිතමිතුරන් විය හැකිය. තෘතීය අපරාධ වින්දිතයන් යනු අපරාධයමය සිදුවීම නිසා පීඩාවට පාත්‍රවන තෙවන පාර්ශ්වයයි. ඔවුන් අපරාධමය සිදුවීම රූපවාහිනි, ගුවන්විදුලි, හෝ කුමන හෝ ජනමාධ්‍යයක් මගින් දැක, අසා ඉන් පීඩාවට පාත්‍රවන පිරිස් විය හැකිය.

අපරාධ වර්ග හා අපරාධ වින්දිතයා

පුද්ගලයාට එරෙහිව සිදුවන අපරාධ අතර මනුෂ්‍ය ඝාතනය, ස්ත්‍රී දුෂණය, තුවාල සිදුකිරීම, ගබ්සාව වැනි පුද්ගයාගේ ශාරීරික හා මානසික යහපැවැත්මට හානියක් ගෙන දෙන අපරාධ මෙම ගණයට වැටෙනු ඇත. මෙවැනි අපරාධයන්හි අපරාධ වින්දිතයා යනු සෘජු වශයෙන් එම අපරාධයට ලක් වු තැනැත්තාය. එම අපරාධයට ජීවිතයෙන්ම වන්දි ගෙවීම සිදුකිරීමට අපරාධ වින්දිතයාට සිදුවී ඇත. ජීවත්ව සිටින්නාවු පවුලේ ඥාතීන් භාවාත්මක මෙන්ම මුල්‍යමය වශයෙන් වින්දිතභාවයට පත්වනු ඇත.

සමාජ අන්තර් ක්‍රියාවන්හි අනිටු ඵලයක් ලෙස ඔඩු දුවන්නා වු අපරාධය නම් වු සමාජ සංසිද්ධිය පිළිබඳව උත්පාදනය වී ඇති කථිකාවත් බොහෝමයකි. සමාජයේ සෑම අයිතමයකම පාහේ ලෙහෙසියන් මෙන් ම පහසුවෙන් අපරාධකාරී තත්ත්වයන් දැකගත හැකිය. එය කුඩා මිනිස් දරුවාගේ සිට මහලු මිනිසා දක්වා ඕනෑම අයෙකු දන්නා හඳුනන කාරණය වනු ඇත. අපරාධය සේම අපරාධකරුවා යන්න සමාජය තුළ කිඳා බැසගත් නාම පදයන් වුවත් අපරාධ වින්දිතයා යන්න සිංහල ශබ්ද මාලාවට පවා නවමුවක් වනුයේ එය සමාජයෙහි භාවිත වීම අවම අගයක් ගන්නා බැවිණි. අපරාධකරු දෙස සමාජයේ පවත්නා ධනාත්මක හෝ ඝෘණාත්මක ආකල්පයක් වුවත් අපරාධ වින්දිතයා හා සම්බන්ධ කුමන ආකල්පයක් පවතින්නේ ද? යන්නත් විටෙක ප්‍රශ්නගත කරුණක් වනු ඇත. කෙසේ වෙතත් ගොදුරු විරහිත අපරාධ හැරුණු කොට සෑම අපරාධයකින් ම සෘජු අපරාධ වින්දිතයන් බිහිවන බව අපරාධ විද්‍යාත්මක කරුණුවලින් සනාථ කරන ලද්දකි. මේ අනුව අපරාධකරු සේම අපරාධ වින්දිතයා පිළිබඳව ද සමාජය තුළ දැනුවත්භාවයක් පැවතීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් වනු ඇත. මේ සියලුම තත්ත්වයන්ගෙන් විඳවීමට සිදුවනුයේ මෙම ද්විතියික අපරාධ වින්දිතයාටය. ලිංගික අපරාධයන්හි දී නම් ප්‍රබල ලෙසම ශාරීරික, මානසික පීඩනයට පත්වන්නේ එම අපරාධයට ගොදුරු වු අපරාධ වින්දිතයාය. මේ තුළින් ද්විතියක අපරාධ වින්දිතයන් ද ගණනාවත් බිහිවිය හැකිය.

දේපළවලට එරෙහිව සිදුවන අපරාධ නුතනයේ වැඩි වශයෙන් හඳුනාගැනීමේ හැකියාව පවති. විශේෂයෙන් සොරකම්, කොල්ලකෑම, වංචා ආදිය නුතනයේ ප්‍රබල ලෙස සිදුවන අතර, අපරාධය සිදුවු ප්‍රමාණයේ වටිනාකම මත ඉන් සිදුවන හානිය ද ක්‍රමානුකූලව වර්ධනය විය හැකිය. වින්දිතයින් ප්‍රබල ලෙසම පීඩනයට පත්වන්නේ ආර්ථිකමය පාඩුවක් නිසාවෙනි. දේපළවලට එරෙහිව සිදුවන අපරාධ අතර සමස්ත සමාජයට ම එරෙහිව සිදුවන මහා පරිමාණයේ මුල්‍ය වංචා හඳුනාගත හැකිය. සමාජයේ අවධානය යොමු වී ඇති මහා පරිමාණ වංචා, සුදුකරපටි අපරාධ මෙම දේපළවලට එරෙහිව සිදුවන ප්‍රබල ගණයේ අපරාධ ලෙස ද හඳුන්වා දිය හැකිය. විශේෂයෙන් ශ්‍රී ලංකාව තුළ මෑතකාලීනව කථාබහට ලක් වී ඇති බැඳුම්කර වංචාව වැනි මුල්‍ය අපරාධයක් ගතහොත් එහි සමස්ත සමාජයක් ම අපරාධ වින්දිතභාවයට පත්වී ඇත. එවැනි අපරාධයක සෘජු වුත් එකම වුත් අපරාධ වින්දිතයා බවට පත්වන්නේ සමස්ත සමාජය. ඒ අනුව තනි අපරාධ වින්දිතයෙකු බිහිවුවාට වඩා වැඩි අපරාධමය වගකීමක් මෙවැන අපරාධයක පවතින බව පැහැදිලි කරුණකි.

සංවිධානාත්මක අපරාධ බොහෝ විට ත්‍රස්තවාදීන් විසින් මෙන් ම පාතාල අපරාධ කල්ලි විසින් ද සිදුකරනු ලබයි. මෙවැනි අපරාධ අතර මිනිස් ජාවාරම්, අවිආයුධ ප්‍රවාහනය, මත්ද්‍රව්‍ය ප්‍රවාහනය වැනි අපරාධකාරී තත්ත්වයන් හඳුනාගත හැකිය. නුතනයේ සංවිධානාත්මක අපරාධකරුවන්ගේ ලාභ ලබන ප්‍රධාන මාර්ගයක් වශයෙන් මිනිස් ජාවාරම් ආදිය හඳුනාගත හැකිය. මෙවැනි අපරාධයකදී නම් සෘජු අපරාධ වින්දිතභාවයට පත්වනුයේ එම අපරාධයට ලක් වු පුද්ගලයාය. එසේම එම පුද්ගලයාගේ පවුලේ ඥාතී හිතමිත්‍රාදින් ද්විතියික වශයෙන් අපරාධ වින්දිතභාවයට පත්වේ. තවද සංවිධානාත්මක අපරාධකරුවන් විසින් සිදුකරන ඖෂධ ජාවාරම් හේතුවෙන් රෝගී පුද්ගලයන් රෝගයෙන් සේම එවැනි වංචනික ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් ද වින්දිත භාවයට පාත්‍රවිය හැකිය.

මත්ද්‍රව්‍ය හා සම්බන්ධ අපරාධ පිළිබඳ විමසීමේදී ඒ හා සම්බන්ධ අපරාධ වින්දිතයන් බවට පාත්‍රවන විශාල ප්‍රමාණයක් නුතන සමාජයේ ඇත. මත්කුඩු හෝ මත්පැන් භාවිත කරන පුද්ගලයා තමා ඉන් අපරාධ වින්දිතයෙකු ලෙස නොපිළිගත්ත ද එවැනි අපරාධ හා සම්බන්ධ අපරාධකරු සේම අපරාධ වින්දිතයාද වන්නේ එකම පුද්ගලයාය. ශාරීරික, මානසික, ආර්ථික වශයෙන් මේ කුමන ආකාරයෙන් වුවද මෙවැනි පුද්ගලයන් පීඩනයට පත් විය හැකිය. මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය ගොදුරු විරහිත අපරාධයක් වශයෙන් සැලකුවත් ඉන් පීඩාවට පත්වන පාර්ශ්වය අති විශාල වනු ඇත. ඉහත දී හඳුන්වා දුන් ආකාරයට ගොදුරු විරහිත අපරාධ ලෙස සලකන අපරාධයන් ද නූතන සමාජයේ වැඩි වැඩියෙන් හඳුනාගන්නට ලැබෙනු ඇත. මෙවැනි අපරාධ සිදුකරන පුද්ගලයන් ඉන් තමාට විඳවීමට ලක්වන්නේ ය යන දැනීමෙන් තොරව එවැනි ක්‍රියාවල නිරත වනු ඇත. නමුත් මෙවැනි පුද්ගලයන් සෘජු ලෙසම ප්‍රාථමික අපරාධ වින්දිතයන් බවට පත් වේ. උදාහරණයක් ලෙස ගණිකා වෘත්තිය, සම ලිංගික කාර්යයන් සේම මත්කුඩු මත්පැන් පානය කිරීම ආදී කාර්යයන් හඳුන්වා දිය හැකිය.

මේ ආකාරයෙන් සමාජයෙහි හඳුනාගත හැකි අපරාධ වින්දිතයන් අපරාධයේ ස්වභාවය අනුව විවිධත්වයක් ගන්නා ආකාරය පැහැදිලි වේ. එසේ ම නුතනය වන විට මේ සියලුම ක්ෂේත්‍රයන් අළලා විවිධාකාරයේ වින්දිත උපදේශන කාර්යාවලී සිදුවන ආකාරය දැකගත හැකිවේ. මක් නිසාද යත් අපරාධ වින්දිතයා යනු හුදෙක් පීඩාවට පාත්‍ර වු අන් අයගේ සහය අත්‍යාවශ්‍යයෙන් ම ලැබිය යුතු අයෙක් වන හෙයිනි.

මුලාශ්‍ර:

1. හේවාවසම්, කේ. එන්., (2018). අපරාධ වින්දිතයෝ, මරදාන, ගොඩගේ ප්‍රකාශකයෝ.
2. අපරාධ සහ බලය අනිසි ලෙස භාවිතය නිසා වින්දිතයන් බවට පත්වුවන් වෙනුවෙන් යුක්තිය පසඳලීමේ මුලික ප්‍රතිපත්තීන් පිළිබඳ 1985 එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රකාශය, (1985). එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය
3. https://ifthisartcouldvote.huffingtonpost.com/post/147247138676/donald-trump-is-a-display-of-the-grossest-form-of
4. https://www.pinterest.com/pin/14847873759500761/

එච් පී කේ එන් හේවාවසම්
අපරාධවිද්‍යා හා අපරාධ යුක්ති අධ්‍යයනාංශය