සිංහල ගීත සාහිත්‍යයේ ක‍්‍රමික විකාසනය පදනම් කර ගත් අපූරු කර්තව්‍යයක් පසුගියදා ශි‍්‍ර ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ මානවශාස්ත‍්‍ර හා සමාජීයවිද්‍යා පීඨය මගින් සංවිධානය කරන්නට යෙදුණි. ‘ගීි කළාලය’ ලෙස නම් ලද උක්ත වැඩසටහන ඔස්සේ නාඩගම් ගීයේ සිට යූ ටියුබය දක්වා සිංහල ගීතයේ ගමන්මග පිළිබ`ද අපූරු සැ`දෑවක් සංවිධානය කිරීම උදෙසා ප‍්‍රධානත්වය ගෙන කටයුතු කළ ජ’පුර මානවශාස්ත‍්‍ර හා සමාජීයවිද්‍යා පීඨයේ පීඨාධිපති මහාචාර්ය ශිරාන්ත හීන්කෙන්ද මහතා හට විශේෂ ස්තුතියක් පුද කළ යුතු ය.
විශ්වවිද්‍යාල පරිසරයෙහි සංගීත සැ`දෑවක්, කලා මංගල්‍යයක් හෝ කිසියම් රසවින්දනාත්මක වැඩසටහනක් සංවිධානය කිරීම බොහෝ විට සිදුවන්නේ විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයා කේන්ද්‍ර කර ගනිමිනි. ඇතැම් අවස්ථාවල දී එහි හවුල්කාර පාර්ශ්වයක් ලෙස විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය මණ්ඩලය ද සහභාගි වේ. නමුත් මෙම ‘ ගී කළාලයේ ’ පරමාර්ථය හුදෙක් සුවිශේෂ වූවකි. මෙහි සංවිධානය මෙන්ම කේන්ද්‍රය ද විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය මණ්ඩලය පදනම් කොට පැවතිණි. අධ්‍යයන වාරයක නිමාව හා තවත් අධ්‍යයන වාරයක අභිමුඛයේ රැු`දී සිටින ආචාර්යවරයාගේ මනසට විවේකයක් ලබාදීම, මානවශාස්ත‍්‍ර හා සමාජීයවිද්‍යා පීිඨයේ ආචාර්යවරුන් පමණක් නොව සමස්ත විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතියේ ම ආචාර්යවරුන් අතර සුහදත්වය වර්ධනය කිරීම හා රසවින්දය මගින් ඇති වන මානසික සුවය ඔස්සේ තම ඉගෙනුම්, ඉගැන්වීම් හා පර්යේෂණ කටයුතු කෙරෙහි වැඩි නැඹුරුවක් ඇති කිරීම ‘ගී කළාලයෙහි’ මුඛ්‍ය අභිලාසය විය.
මෙහි තවත් විශේෂත්වයක් වූයේ සනිදර්ශනාත්මක ගීත ගායනය උපකුලපතිතුමා ඇතුළු ආචාර්ය මණ්ඩලය විසින් සිදු කරනු ලැබීම යි. මූලික හ`ඩ පරීක්ෂණයක් මගින් ගීත ගායනය ස`දහා ආචාර්යවරුන් තෝරා ගැනුණු අතර එසේ තෝරා ගත් ආචාර්යවරුන් ස`දහා පෙර පුහුණු වැඩසටහනක් ද සංවිධානය කර තිබුණි. ගායන ස`දහා සංගීත නිර්මාණය මෙන්ම සංගීත මෙහෙය වීම ද සිදු කරනු ලැබුවේ සිතාර් වාදනය පිළිබ`ද ජාත්‍යන්තර සම්මානයට පාත‍්‍ර වූ, අප පීඨයේ ස්වර සලකුණ වූ භාෂා, සංස්කෘතික අධ්‍යයන හා ප‍්‍රාසාංගික කලා අධ්‍යයනාංශයේ මහාචාර්ය ප‍්‍රදීප් රත්නායකයන් විසිනි. මුල් ගීතයේ තනු නිර්මාණ පාදක කර ගනිමින්, ගායනයේ යෙදෙන්නාගේ හ`ඩ අනුව නව තනු මුසු කිරීම නම් එතුමා විසින් සිදු කරනු ලැබූ අගනා කටයුත්තයි. මෙම කාර්යය ස`දහා මහාචාර්ය ප‍්‍රදීප් රත්නායක හට ප‍්‍රබල සහායක් එම අධ්‍යයනාංශයේ ම ආචාර්ය පි‍්‍රයන්ත තිලකසිරි විසින් ලබා දෙන ලදි.
ගීතය නම් සාහිත්‍යයේත්, සංගීතයේත් මනා සුසංයෝගය යි. භාව ප‍්‍රකාශනයෙහි සියුම් මානයන් ස්පර්ශ කරන්නා වූ ප‍්‍රාසාංගික සංහිතාව යි. ගීතය යන්න සිංහල භාෂාවෙන් ගී, සින්දු ලෙසිනුත්, පාලි භාෂාවෙන් ගීත ලෙසිිනුත්, සංස්කෘත භාෂාවෙන් ගීත, ගාන, ගීති, ගේය ලෙසිනුත් ව්‍යවහාර කරයි.
ගේය කාව්‍ය යනු ගීතය නම් ජනපි‍්‍රය වූ ද, සුගායනීය වූ ද, ඡුන්දස්, ලය, තාල සහ ස්වර පරාසවලින් යුක්ත වූ ද කලා මාධ්‍යයෙහි සාහිත්‍යමය පාර්ශ්වය යි. සාහිත්යික ගුණයෙන් පිරිපුන් ගේය කාව්‍යයක්්, ගීතයක් බවට පත් කිරීමට නම් තනු රචකයකු ද සිටිය යුතු ය. සාහිත්‍යකරුවාගේත්, තනු රචකයාගේත් සුසංයෝගය පෙර කී ලෙස සුගායනීය වනුයේ ගායකයා හෝ ගායිකාවගේ දායකත්වයෙනි.
ගේය කාව්‍යයේත්, සංගීතයේත් අවියෝජනීය බැ`දීම ඇතැමෙක් කවි රසය, සංගීත රසයෙන් යටපත් කිරීමක් ලෙස දක්වති. එසේ ම තවත් අයෙකුට අනුව මෙය රසට රස එක් වූ රස මුසුවකි.
‘සංගීතඥයකු ගීතයක් නිර්මාණය කරන්ට පටන් ගත් මොහොතේ පටන් එහි කව් රස විනාශවන්ට පටන් ගනී. ඔහු කව් රස වෙනුවට ඊට සංගීත රසය ආදේශ කරයි. ගීතයක් අසද්දී කව් රස වි`දිති යි අප සිතා සිටියත් එය මායාවකි. අප වි`දිමින් සිටිනුයේ සංගීත රසය යි.’ යනුවෙන් මයිකල් ටිපෙට් ප‍්‍රකාශ කරයි.
‘ කවියත් සංගීතයත් උනුන් හා අතිනත් ගෙන උනුන්ට ඇප උපකාර කර ගනිමින් එක් ව ගමන් කරන්නා වූ සොයුරියන් දෙදෙනකු වැන්න. කවිය යනු වචනයෙහි මනා සංයෝගය යි. සංගීතය යනු ස්වරයෙහි මනා සංයෝගය යි. මොවුන් දෙදෙනා හමු වන්නේ කොතැන ද එතැන හට ගන්නේ ආනන්දය යි. හමු වී සංයෝග වන්නේ කොතැන ද එතැන හට ගන්නේ පරමානන්දය යි.’ යනුවෙන් හෙන්රි පර්සෙල් ප‍්‍රකාශ කරයි.
කෙසේ නමුත් සිංහල ගීතය සම්බන්ධයෙන් ද මෙබ`දු මතිමතාන්තර රාශියක් පැවතිය ද ඉන් බහුතරයක් ගීතයට පක්ෂපාති ව පවතින අදහස් ය.
සිංහල ගීත ක්ෂේත‍්‍රයේ සන්ධිස්ථානයක් සලකුණු කළ අවස්ථාවක් ලෙස කැරොල්, පසම් හා කන්තාරු ගීත සමූහය හ`දුන්වා දිය හැකි ය. කි‍්‍ර.ව. 1505 දී පෘතුගීසින් ලංකාවට පැමිණීමෙන් අනතුරුව රචනා කරන්නට ඇතැයි පැවසෙන මෙම ගීතවලින් බොහොමයක්, කිතුනු ආගම ව්‍යාප්ත කිරීමේ අභිලාසයෙන් යුතු ව කි‍්‍රස්තියානි පූජකවරුන් විසින් නිර්මාණය කරන ලදි. තවද පෘතුගීසි සංක‍්‍රමණයෙන් පසුව මෙරට සංස්කෘතියට එක් වූ බයිලා හා කපිරිඤ්ඤා ද, ගීත සාහිත්‍යයට මහත් බලපෑමක් ඇති කළ බවක් පෙනී යයි.
මින් අනතුරු ව ඇරඹෙන්නේ නාඩගම් යුගය යි. නාඩගම් සම්ප‍්‍රදායේ ආරම්භය මහනුවර යුගය දක්වා දිවයන්නකි. ‘අලගනායිදු’ නම් සංගීතඥයා විසින් හ`දුන්වා දෙනු ලැබූ මෙකී සම්ප‍්‍රදායට අයත් ප‍්‍රථම නාඩගම ලෙස සැලකෙන්නේ ‘හරිශ්චන්ද්‍ර නාඩගම’ යි. ප‍්‍රථම සිංහල නාඩගම ‘ඇහැලේපොළ හෙවත් සිංහලේ නාඩගම’ යි. එහි නිර්මාතෘ වූ පිළිප්පු සිංඤෝ මහතා සිංහල නාඩගම් සම්ප‍්‍රදායේ පියා ලෙස හ`දුන්වයි. එකල පැවැති නාඩගම් අතුරින් වෙස්සන්තර, බැලසන්ත, දික්තල කාලගෝල වැනි නාඩගම් බොහෝ ප‍්‍රසිද්ධියට පත් වූ බව පැවසේ.
මේ හැරුණු කොට උඩරට නර්තන සම්ප‍්‍රදායට අයත් සොකරි හා පහතරට නර්තන සම්ප‍්‍රදායට අයත් කෝලම් ද ලාංකේය ගීත සාහිත්‍යයෙහි සුවිශේෂ කොටස්කරුවන් ය.
1850 දශකයෙන් පසුව ලංකාවට පැමිණි බලිවාලා ඇතුළු එල්ෆින්ස්ටන් ඩ‍්‍රැමටික් නෘත්‍ය සමාගම මගින් හ`දුන්වා දුන් නුර්ති රංග සම්ප‍්‍රදාය, ලාංකේය ගීත සාහිත්‍යයේ ස්වර්ණමය සලකුණ යි. හින්දුස්ථානි සංගීතය ආශ‍්‍රයෙන් නිර්මිත කර්ණ රසායන වූ මිහිරි ගී තනු සහිත නුර්ති ගී, ජනතාව අතර අතිශයින් ජනපි‍්‍රය විය. දොන් බස්තියන්, නීතිඥ ජෝන් ද සිල්වා, නීතිඥ චාල්ස් ඩයස් යන විද්වතුන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද රොලීනා, සිරිස`ගබෝ, රාමායණය, වෙස්සන්තර, දුටුගැමුණු, පද්මාවතී, හේමමාලි වැනි නුර්ති මගින් මෙරට ගීත කලාවෙහි පෝෂණයට ලැබුණු දායකත්වය අතිමහත් ය.
මින් පසුව ඇරඹෙන්නේ ග‍්‍රැමෆෝන් යුගය යි. ජනපි‍්‍රය සංගීතයේ ආරම්භය මෙම යුගයේ දී සනිටුහන් විය. ‘ඔතෙලෝ’ නුර්තියේ ‘දේවන් ලෝකපති’ ගීතයතැටිගත කළ ප‍්‍රථම සිංහල ගීතය යි. රුක්මණී දේවි, ඒ. ආර්. එම්. ඉබ‍්‍රාහිම්, ඩබ්ලිව්. රූපසිංහ වැනි ප‍්‍රකට නාම අදටත් අප අතර ශේෂ ව පැවතීමෙන් ග‍්‍රැමෆෝන් සංගීතයේ අපූර්වත්වය විදහා දක්වන්නේ ය.
ජනපි‍්‍රය සංගීතයේ ආරම්භය ග‍්‍රැමෆෝන් යුගයෙන් ඇරඹුණ ද, එහි ප‍්‍රගමනය ගුවන්විදුලියේ ආගමනයත් සමග සිදු විය. මඩවල ඇස්. රත්නායක, මහගම සේකර, ඩබ්ලිව්. ඞී. අමරදේව, ශී‍්‍ර චන්ද්‍රරත්න මානවසිංහ, වැනි නිර්මාණකරුවන්ගේ සකි‍්‍රය දායකත්වය සමග සිංහල සුභාවිත ගීතයේ නවමු සෞන්දර්යාත්මක හා සන්දර්භගත විපර්යාස රාශියක් ඇති විය. මොවුන්ගේ නිර්මාණාත්මක දායකත්වයෙන් රසධාරා, ස්වර වර්ණ, මධුවන්ති වැනි පර්යේෂණාත්මක හා ශාස්තී‍්‍රය වැඩසටහන් රාශියක් ඇරඹිණි.
මහාචාර්ය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර, පී. වැලිකල, ගුණසේන ගලප්පත්ති, හෙන්රි ජයසේන, දයානන්ද ගුණවර්ධන වැනි සම්භාව්‍ය නාට්‍යකරුවන් විසින් බිහි කරන ලද ලාංකේය නාට්‍ය සම්ප‍්‍රදාය මගින් ද ගීත කලාවේ සාධනීයභාවය ඔප් නැංවිණි.
එසේම සිංහල චිත‍්‍රපට කර්මාන්තයෙන් ද මෙරට ගීත කලාවට සිදු වූ ප‍්‍රවර්ධනීය බලපෑම සුළු පටු නොවේ. කඩවුණු පොරොන්දුව, රේඛාව, අශෝකමාලා, අහංකාර ස්ති‍්‍රය වැනි චිත‍්‍රපට එහි ආරම්භය සලකුණු කෙළේ ය. ආර්. මුත්තුසාමි, ආනන්ද සමරකෝන්, සුනිල් ශාන්ත, මර්සිලින් ජයකොඩි පියතුමා, ජමුනාරාණි, අල්හාජ් මොහිදින් බෙග් යනාදීන්ගේ දායකත්වය ද මෙහිදී අමතක කළ නොහැකි ය.
60 දශකයෙන් පසු සිංහල ගීතය ප‍්‍රවර්ධනයට ලක් වන්නේ සංකීර්ණ වූ අනුභූති පදනම් කර ගෙන ය. යටත්විජිතකරණයෙන් අනතුරු ව බිහි වූ නිදහස් සමාජයෙහි තත්කාලීන සමාජ, දේශපාලන, ආර්ථික හා සංස්කෘතික ආදි විවිධතා ගීතයට වස්තු විෂය විය. තවද සමාජ විසමතා, දේශපාලන විරෝධාකල්ප යනාදියට නූතන ගීතයේ වැඩි ප‍්‍රමුඛතාවක් හිමි විය. කරුණාරත්න අබේසේකර, පේ‍්‍රමකීර්ති ද අල්විස්, මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්න, ලූෂන් බුලත්සිංහල, රඹුකන සිද්ධාර්ථ හිමි, යනාදින්ගේ දායකත්වයෙන් සිංහල ගීත කලාව නව මගකට පිළිපන්නේ ය. එච්. එම්. ජයවර්ධන, ආචාර්ය පේ‍්‍රමසිරි කේමදාස, රෝහණ වීරසිංහ වැනි විදග්ධයන්ගේ තනු නිර්මාණ ද අගය කළ යුතු වේ.
ගීත ක්ෂේත‍්‍රය ම උඩු යටිකුරු කරමින් කැසට් පටය නමැති නවාංගය සමාජ කරළියට පැමිණියේ ආන්දෝලනාත්මක වෙනසක් සිදු කරමින් ය. ඒ අනුව වාණිජත්වය, සරල බව, ඕලාරික බව, ජනපි‍්‍රයත්වය හා තරගකාරිත්වය කේන්ද්‍ර කොට ගත් නිර්මාණ යුගයක් බිහිවීම මෙහිදි සිදු වූ විපර්යාසය යි.
තොරතුරු යුගයේ බිහිවීමත් සමග නව මාධ්‍ය නැඹුරු ව වර්ධනය විය. සන්නිවේදන කි‍්‍රයාවලියෙහි සන්නිවේදකයා සහ ග‍්‍රාහකයා යන දෙදෙනා ම එක් පුද්ගලයකු වීමේ අභිලාසය මත යූ ටියුබය සමාජය පුරා ප‍්‍රචලිත විය. විප‍්‍රලම්භ ශෘංගාරය හා සම්භෝග ශෘංගාරය යන තේමා කේන්ද්‍ර කර ගත් නිර්මාණ ඔස්සේ වෙළ`දපොළ අභියෝගතා ජය ගැනීම නිර්මාණකරුවාගේ මූලික අභිලාසය විය. කෙසේ නමුත් ඒ අතර ප‍්‍රශස්ත මට්ටමේ නිර්මාණ ද අන්තර්ගත වීම සතුටට කරුණ කි.
ඒ අනුව සිංහල ගීත කලාවේ එදා මෙදාතුර ගමන් මග දෙස විමසිල්ලෙන් යුතු ව නෙත යොමු කිරීමේ දී පැහැදිලි වන්නේ ආනන්දයෙන් චමත්කාරයටත්, චමත්කාරයෙන් ප‍්‍රඥාවටත් ගමන් කිරීම අතීතයේ තරම් වර්තමානයේ පහසු කාර්යයක් නොවන බව යි.
